Πηγή: WHITE ENSIGN. The British Navy at War 1939-1945. Captain S.W.Roskill R.N. ret (United States Naval Institute Annapolis).
Επιμέλεια μετάφρασης και προσαρμογής Ι. Κ. Γεωργιάδης
Εισαγωγή
Πολλοί Βρετανοί πολιτικοί απέδωσαν την ήττα στην Νορβηγία σε ανεπάρκεια των πολεμικών σχεδίων και σε έλλειψη ευρύτερης στρατηγικής θεώρησης για την Σκανδιναβία και την αξία των χωρών αυτών, ιδιαίτερα των Νορβηγικών ακτών, για των έλεγχο των θαλασσών (W. Murray & A. Millet “Ο πόλεμος που έπρεπε να κερδηθεί”)
Με τον πόλεμο στην Φινλανδία (12/1939 – 3/1940), διαβλέποντας το στόχο της Ρωσίας να εγκαταστήσει βάσεις στην βόρεια Σκανδιναβία, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Τσάμπερλεν αποφάσισε να ενεργοποιήσει το σχέδιο “WILFRED” για την μεταφορά και εγκατάσταση στρατευμάτων στο Narvik οι οποίες με βάση αυτό θα εγκαθιστούσαν φρουρές για την προστασία των Σουηδικών ορυχείων και του σιδηροδρόμου. Το σχέδιο καθυστέρησε διότι οι κυβερνήσεις Νορβηγίας και Σουηδίας δεν συμφώνησαν
Η συμμαχική επέμβαση στην Νορβηγία είχε καθοριστεί να γίνει στις 5/5. Την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή στις 3/5 η επιχείρηση ανεβλήθη και έτσι δόθηκε στους Γερμανούς η χρυσή ευκαιρία να αποβιβαστούν πρώτοι στην Νορβηγία (αναβλητικότητες που κοστίζουν)
Φήμες για μια ικανή εχθρική δύναμη ανοικτά του Narvik έφθασαν στην ναυαρχίδα του Home Fleet (Admiral Forbes) ο οποίος διέταξε τον διοικητή του 2ου Στολίσκου Α/Τ (Captain B.A. W.Warburton-Lee), να ανεβεί στο φιόρδ, με στόχο την παρεμπόδιση μιας αποβίβασης. Εκείνος πήρε μαζί του τα ελαφριά Α/Τ (σειρά “H”)του στολίσκου του (Hardy, Hotspur, Havock, Hunter, Hostile) πλοία εκτοπίσματος 1,340 τον. Με οπλισμό 4 πυροβόλα των 4.7 και 8 τορπιλοσωλήνες και παρόλο που πληροφορήθηκε από το Νορβηγό φαροφύλακα ότι το ίδιο πρωινό της 9/4 μια υπέρτερη γερμανική δύναμη από 10 Α/Τ (πυροβόλα των 5’’) είχε εισέλθει στο φιόρδ διαβίβασε στον Ναύαρχο Διοικητή “intend attacking at dawn high waters” (προτίθεμαι να επιτεθώ την αυγή με την πλημμυρίδα).
Μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη προσέγγιση με πολύ κακές καιρικές συνθήκες και χιονοκαταιγίδες έφθασε στο Narvik και εισήλθε βίαια στο Λιμάνι γύρω στις 04.00π.μ της 10/4 , βυθίζοντας γρήγορα αρκετά εμπορικά σκάφη δύο Α/Τ και προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε 3 άλλα, πιάνοντας τα πληρώματα τους στον ύπνο
Δυστυχώς η επιτυχία αυτή γρήγορα ισοφαρίστηκε αφού τα υπόλοιπα 5 γερμανικά Α/Τ ευρισκόμενα σε γειτονικά φιόρδ – βόρεια και νότια του άξονα εισόδου εξόδου – ανεντόπιστα έβαλαν σε διασταυρούμενα πυρά τα πλοία του στολίσκου καθώς αυτά εξέρχονταν από το λιμάνι, με αποτέλεσμα την βύθιση του Hunter, την προσάραξη του Hardy – με τον διοικητή του στολίσκου να περιλαμβάνεται μεταξύ των απωλειών – και το Hospur με σοβαρές ζημίες. Τα υπόλοιπα 3 βρετανικά πλοία κατόρθωσαν να διαφύγουν με ασφάλεια βυθίζοντας μάλιστα ένα φορτηγό που μετέφερε πυρομαχικά στις δυνάμεις του Narvik. Έτσι έληξε η πρώτη ναυτική σύρραξη του Narvik με ισόπαλο αποτέλεσμα.
Το Ναυαρχείο όμως ήταν αποφασισμένο να βάλει ένα τέλος με τις εναπομείνασες εχθρικές ναυτικές δυνάμεις και στις 13 έστειλε το θωρηκτό Warspite και εννέα νεοαφιχθέντα Α/Τ να ολοκληρώσουν την αποστολή. Το αποτέλεσμα ήταν η βύθιση 8 μεγάλων γερμανικών Α/Τ και ενός U-boat (το τελευταίο βυθίστηκε από το Α/Φ του θωρηκτού). Έτσι τα γερμανικά στρατεύματα στο NARVIK βρέθηκαν χωρίς καμία ναυτική και Δ.Μ. υποστήριξη σε μια απομονωμένη περιοχή σε πολύ κακές καιρικές συνθήκες.
Δυστυχώς αυτές οι ιδανικές συνθήκες για την καταστροφή των γερμανικών στρατευμάτων στην ξηρά πριν αυτές συνέλθουν από το σοκ έμειναν ανεκμετάλλευτες καθόσον στα πλοία του Στόλου δεν επέβαιναν πεζοναύτες οι οποίοι αποβιβαζόμενοι και υποστηριζόμενοι από το ναυτικό πυροβολικό θα εξόντωναν την υφιστάμενη γερμανική δύναμη άμυνας. Αυτό ήταν και το τέλος της δεύτερης ναυτικής σύρραξης στο Narvik και της πρώτης φάσης της εκστρατείας στην Νορβηγία
Συμπέρασμα και δίδαγμα (lesson learned).
Η ύπαρξη πεζοναυτών σε πολεμικά πλοία δίδει την ευκαιρία εκμετάλλευσης ευκαιριών που προκύπτουν εκτάκτως και ανά πάσα στιγμή σε ναυτικές συρράξεις ή σε περιπτώσεις έντασης (προκατάληψη εδαφών/νήσων, ανακατάληψη εδαφών/νήσων στα οποία ο εχθρός δεν έχει εδραιωθεί – αγκιστρωθεί στέρεα, κινήσεις αντιπερισπασμού σε εχθρικά εδάφη και υποδομές, καταδρομικές επιχειρήσεις κ.α.)
Μέρος 2ο – Παθήματα και Μαθήματα
Στην δεύτερη φάση της εκστρατείας το Royal Navy βρέθηκε αντιμέτωπο με την αποστολή να μεταφέρει στρατεύματα και τα εφόδια τους σε νερά όπου ο εχθρός είχε υπεροχή στον αέρα καθόσον ήταν αδύνατο στη Βασιλική Αεροπορία να οργανώσει αεροπορικές βάσεις στην χώρα κατά την διάρκεια της εχθρικής εισβολής μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ Α/Φ RAF τα οποία εξορμούσαν από τα Βρετανικά νησιά μπορούσαν να δράσουν πάνω από το επιχειρησιακό μέτωπο για μικρό χρονικό διάστημα. Έτσι η χρήση Α/Φ που εξορμούσαν από αεροπλανοφόρο ήταν μια αναγκαστική αλλά με σοβαρά μειονεκτήματα λύση διότι τα Α/Φ των αεροπλανοφόρων δεν μπορούσαν να συναγωνιστούν με τα σύγχρονα Γερμανικά όπως το Ju.88 και το ΜΕ.110 που επιχειρούσαν από την ξηρά.
Ήταν η στιγμή που το Royal Navy κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να επιζήσει σε επιχειρήσεις κοντά σε παράκτιες περιοχές μακράν των βάσεων του χωρίς επαρκή και κατάλληλη αεροπορική κάλυψη από την δική του Ναυτική Αεροπορία που να διαθέτει σύγχρονα Α/Φ. Σε κάθε περίπτωση η αποστολή θα έπρεπε να εκτελεστεί δεδομένων των υποσχέσεων υποστήριξης της Βρετανικής και Γαλλικής κυβέρνησης στις αδύναμες Νορβηγικές Ε.Δ.
Μερικά από τα οπλιταγωγά της πρώτης νηοπομπής αναγκάστηκαν να αποβιβάσουν στρατεύματα στην μικρή πόλη του Namsos βόρεια του Trondheim, με στόχο την κατάληψη της περιοχής για τον έλεγχο της κεντρικής και Νότιας Νορβηγίας. Λίγες ημέρες αργότερα ένας αριθμός 700 ναυτών και πεζοναυτών αποβιβάστηκαν στα μικρά λιμάνια νότια του Trondheim, Aadalsmes & Molde. Ακολούθησαν ενισχύσεις που μεταφέρθηκαν από τα πλοία του Home Fleet, αλλά γρήγορα η Luftwaffe κατέστρεψε τα λιμάνια αποβίβασης
Έτσι ενώ το Ναυτικό εκτέλεσε επιτυχώς τις ανατεθείσες σ’ αυτό αποστολές, τα αποβιβασθέντα στρατεύματα σύντομα αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα. Ούτε η απόπειρα της RAF να λειτουργήσει ένα αεροδρόμιο με Α/Φ που μεταφέρθηκαν με το αεροπλανοφόρο “Glorious” που ανεκλήθη από την Μεσόγειο, απέβη επιτυχής διότι σύντομα τα ΑΦ καταστράφηκαν από τα Γερμανικά βομβαρδιστικά (μια εκστρατεία με πολύ ασθενή σχεδιασμό και αποφάσεις που δεν βασίζονταν σε σωστές πληροφορίες).
Πριν από το τέλος Απριλίου από το Λονδίνο έγινε αντιληπτό ότι η επιχείρηση στο Trondheim οδηγείτο σε αποτυχία και στις 28/4 ο Forbes διετάχθη να επαναπατρίσει την δύναμη 11.000 ανδρών το συντομότερο δυνατόν. Σε μια σειρά πολύ λεπτών αλλά επιτυχημένων νυχτερινών προσεγγίσεων των πλοίων του Στόλου όλοι οι άνδρες μαζί με την Βασιλική οικογένεια της Νορβηγίας και τον χρυσό της χώρας, επιβιβάστηκαν ασφαλώς με την απώλεια δύο Α/Τ ενός Βρετανικού και ενός Γαλλικού.
Στο βόρειο μέτωπο του Narvik οι συνεχείς ναυτικοί βομβαρδισμοί καθώς και οι αεροπορικοί από το εγκατασταθέν επιτέλους στην περιοχή Βρετανικό Α/Δ, απέτυχαν στο να αναγκάσουν την γερμανική δύναμη των 2000 ανδρών να παραδοθεί και οι σύμμαχοι αναγκάστηκαν να αποβιβάσουν σημαντικές δυνάμεις στην είσοδο το φιόρδ στις 8 /5, οι οποίες όμως βρήκαν απέναντι τους το χαρισματικό γερμανό υποστράτηγο Έντουαρντ Ντιτλ που κατόρθωσε να αντισταθεί για περισσότερο από ένα μήνα στην πολυεθνική στρατιωτική δύναμη 25.000 ανδρών, αποτελούμενη από Βρετανούς, Γάλλους, Πολωνούς και Νορβηγούς, δύναμη που διέθετε ισχυρή Ναυτική υποστήριξη και ικανοποιητική αεροπορική με Α/Φ που είχαν μεταφερθεί σπό τα αεροπλανοφόρα Furious & Glorious
Το Narvik τελικά κατελήφθη στις 28/5, αφού ο Ντίτλ έδωσε εντολή στους άνδρες του να υποχωρήσουν με εξαντλημένα τα πυρομαχικά τους, στα σύνορα της Σουηδίας.
Την κρίσιμη αυτή στιγμή και μετά από τόσο κόπο και απώλειες το War Cabinet αποφάσισε και μετά τις δυσμενείς εξελίξεις στο Δυτικό Μέτωπο. ότι δεν θα μπορούσε να κρατήσει μια βάση στην Νορβηγία σύμφωνα με το σχέδιο WILFRED και διέταξε την επιστροφή της δύναμης των 25.000 ανδρών πίσω στην Μεγάλη Βρετανία προς μεγάλη χαρά του Ντίτλ ο οποίος επέστρεψε σχεδόν χωρίς πυρομαχικά στην πόλη
Η απόφαση αποχώρησης από την Νορβηγία πάρθηκε οριστικά στις 31/5 εν αγνοία των Νορβηγών. Η εκκένωση και επιστροφή ξεκίνησε στις αρχές Ιουνίου (3-7/6) με ένα μεγάλο αριθμό πλοίων να εκκινεί από Vestfiord ενώ τα αεροπλανοφόρα Ark Royal & Glorious παρείχαν αεροπορική κάλυψη
Μέρος 3ο – Ο δραματικός επίλογος και ο Απολογισμός
Το γερμανικό ναυτικό με στόχο την ελάττωση της πίεσης που υφίσταντο οι δυνάμεις του στρατηγού Ντίτλ σχεδίασε την επιχείρηση “Juno” η οποία όμως σταδιακά και επειδή συνέπεσε με την αποχώρηση των συμμάχων μετατράπηκε σε κυνήγι των μεταγωγικών πλοίων που μετέφεραν τα συμμαχικά στρατεύματα από την Νορβηγία στην Γαλλία και Μ.Β.
Τα καταδρομικά Scharnhorst & Gneisenau με επικεφαλής τον Ναύαρχο Μάρσαλ μαζί με το Hipper και 4 Α/Τ καθ’ οδό προς το Χάρσταντ βόρεια του Narvik πληροφορήθηκαν (7/6) από την γερμανική αεροπορία για την νηοπομπή που είχε αποπλεύσει από την ευρύτερη περιοχή με στρατεύματα που είχαν εκκενώσει το Νarvik. Ο Μάρσαλ μαντεύοντας σωστά ότι οι Σύμμαχοι έφευγαν από την Νορβηγία, επέλεξε να μην συνεχίσει την πορεία προς το HARSTAD (πόη βόρεια του Narvik) αλλά να επιτεθεί στην νηοπομπή η οποία έπλεε άτακτα νότια ΝΔ βυθίζοντας ότι εύρισκαν στο δρόμο τους, το πετρελαιοφόρο Oil Pioneer, το υπερωκεάνιο Orama και μικρά εξοπλισμένα συνοδευτικά. Περί ώρα 15.00 οι οπτήρες του Scharnhorst εντόπισαν λεπτή στήλη καπνού στον ορίζοντα και τα δύο καταδρομικά κατευθύνθηκαν προς αυτή με ταχύτητα 30 κ. και σύντομα απέκτησαν επαφή με το Glorious που το συνόδευαν μόνο δύο ελαφρά Α/Τ τα Acasta & Ardent που έπλεαν ήρεμα προς ΝΑ 400 κλμ μπροστά από την νηοπομπή με Α/Φ που είχαν κατορθώσει να επιζήσουν από το πρόχειρο Α/Δ , φορτωμένα στο Glorious(sea skua & Swordfish καθώς και λίγα καταδιωκτικά Hurricane). Παραδόξως κανένα δεν πετούσε σε περιπολία μπροστά από το αεροπλανοφόρο σε ένδειξη στοιχειώδους εγρήγορσης – προφύλαξης. Μέσα σε μια ώρα το Glorious βυθιζόταν μαζί με τα δύο Α/Τ που όμως κατόρθωσαν να πληγώσουν το Scharnhorst με μια Τ/Λ του Acasta
Το κύκνειο και συνάμα πικρό άσμα των Βρετανικών δυνάμεων στην Νορβηγία δόθηκε μεταξύ 12 & 13/6 από 15 Α/Φ Skua του Ark Royal που επιχείρησαν να επιτεθούν στο τραυματισμένο Scharnhorst χωρίς επιτυχία με 8 από αυτά να καταρρίπτονται
Οι καταστροφικές επιχειρήσεις στην Νορβηγία είχαν ολοκληρωθεί χωρίς κανένα ουσιαστικό – στρατηγικό αποτέλεσμα πλην της σημαντικής απομείωσης μονάδων του Γερμανικού Ναυτικού. Οι σύμμαχοι έχασαν ένα αεροπλανοφόρο, 2 καταδρομικά, 9 Α/Τ και 6 Υ/Β και 3.600 άνδρες στις ευρύτερες επιχειρήσεις γύρω από το Narvik
Οι Γερμανοί κατόρθωσαν ταυτόχρονα με την επιτυχημένη εισβολή στην Γαλλία και τις κάτω χώρες , να κατακτήσουν την Νορβηγία, να αποκτήσουν πλήρη έλεγχο των ακτών της, να προφυλάξουν την ροή σιδηρομεταλλευμάτων από την Σουηδία, ελέγχοντας ταυτόχρονα την είσοδο στην Βαλτική
Συμπεράσματα (lessons learned)
Για το Βασιλικό Ναυτικό η εκστρατεία στην Νορβηγία ήταν μια σκληρή δοκιμασία κάτι σαν εφιάλτης. Καθόσον για παραπάνω από δύο μήνες ήταν αναγκασμένο να επιχειρεί σε δύσκολες και εν πολλοίς άγνωστες παράκτιες περιοχές με μικρές νύχτες και δύσκολα νερά, στις οποίες η Γερμανική Αεροπορία είχα καθολική υπεροχή (τα χειρότερα απεφεύχθησαν καθαρά από τύχη).
Λεπτομερείς σχεδιασμοί δεν υπήρχαν και αν υπήρχαν άλλαζαν με καταιγιστικούς ρυθμούς ,(αντίθετα υπήρχε ένα πνεύμα ηττοπάθειας και αναποφασιστικότητας) οι επικοινωνίες ήσαν δύσκολες και η ηγεσία των σχηματισμών πλην κάποιων ηρωικών εξαιρέσεων αποκαρδιωτική. Το παράδειγμα του Glorious που έπλεε με συνοδεία μόνο δύο Α/Τ χωρίς να έχει απογειώσει Α/Φ για έρευνα περιοχής είναι ένα τραγικό παράδειγμα απώλειας πολύτιμου υλικού, οπλικών συστημάτων και προσωπικού
Ακόμη και ο ηρωικός Βρετανός πλοίαρχος B.A. W.Warburton-Lee ενώ γνώριζε την ύπαρξη 5 ακόμη γερμανικών Α/Τ στα φιόρδ γύρω από το Narvik απέτυχε να λάβει τις αναγκαίες προφυλάξεις κατά την αποχώρηση των βρετανικών Α/Τ τύπου “H” (επιτρέποντας στους Γερμανούς κυβερνήτες να διασταυρώσουν το “T” ) από το σημείο στο οποίo προ ολίγων ωρών είχαν καταγάγει μια σημαντική επιτυχία βυθίζοντας 2 και αχρηστεύοντας 3 γερμανικά Α/Τ
Το Βρετανικό Ναυτικό απέτυχε παταγωδώς, την συγκεκριμένη χρονική στιγμή να αντιληφθεί την σημασία της ύπαρξης:
- ΑΦΝΣ μεγάλης εμβέλειας για συνεχές κτένισμα των περιοχών του τριγώνου Skapa – Wilhemshaven/Skagerrak –Narwik
- αξιόπιστου συστήματος πρωτοκόλλων για την ασφάλεια των επικοινωνιών
- ισχυρής δύναμης Ναυτικής Αεροπορίας εγγύς των δρώντων μονάδων επιφανείας για την αποτελεσματική υποστήριξη των από την Γερμανική Αεροπορία
- επί των πλοίων του Στόλου στοιχείων πεζοναυτών για άμεση εκμετάλλευση ευκαιριών επέμβασης στην ξηρά
Πέραν αυτού 25.000 άνδρες των συμμάχων στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν επίλεκτες δυνάμεις (royal marines – Γάλλοι και Νορβηγοί αλπινιστές – σημαντική δύναμη της λεγεώνας των ξένων κ.α.) δεν κατόρθωσαν να κατανικήσουν τους 2000 άνδρες της δύναμης των ορεινών κυνηγών του χαρισματικού στρατηγού Ντίτλ
Οι δυνάμεις των Συμμάχων στην Νορβηγία και στην Γαλλία βάδιζαν προς τον επερχόμενο όλεθρο που θα σκοτείνιαζε τον Κόσμο για 5 συνεχή χρόνια πιασμένες χέρι – χέρι στο ίδιο καταστροφικό μονοπάτι, τον 5ο και 6ο μήνα του 1940
Μέρος 4ο – Τα μετά την κατάληψη
Μετά την ολοκλήρωση κατάληψης της Νορβηγίας οι Γερμανοί επικεντρώθηκαν στην προστασία και την εκμετάλλευση της τεράστιας ακτής 19.000νμ
Το πιο επείγον ζήτημα ήταν να διατηρήσουν ανοιχτή την θαλάσσια οδό από το ζωτικής σημασίας λιμάνι του Narvik μέχρι τις γερμανικά λιμάνια ώστε να εξασφαλιστεί η ροή σιδηρομεταλλεύματος από την Σουηδία. Στην συνέχεια έπρεπε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια της ηπειρωτικής ακτής και της συστάδας των νησιών παράλληλα με αυτήν, ακτή που ήταν κατάλληλη για εγκατάσταση βάσεων Υ/Β. Συνολικά χρειάστηκαν πάνω από 200.000 εργάτες για να ολοκληρωθεί η οχύρωση και τα αναγκαία έργα υποδομών. Χρησιμοποιήθηκαν σοβιετικοί και πολωνοί αιχμάλωτοι πολέμου αλλά και Νορβηγοί και Γερμανοί, με τις απώλειες σε ζωές να ανέρχονται σε χιλιάδες
Το Ναυτικό ήταν υπεύθυνο για το πρόγραμμα και τον εξοπλισμό αλλά λόγω του μεγέθους του έργου ήλθε σε συνεπικουρία το παράκτιο πυροβολικό. Το Ναυτικό σχημάτισε 4 συντάγματα πυροβολικού των ακτών (Marine Artillerie Abteilungen – MAA) που κατά την διάρκεια του πολέμου έφθασαν τις 15. Συνολικά η επάνδρωση του τείχους της Νορβηγίας απασχολούσε 100.000 προσωπικό (εκ των οποίων πάνω από 20.000 ήταν προσωπικό του Ναυτικού) χωρίς σε αυτό να υπολογίζεται το προσωπικό των υποστηρικτικών μεραρχιών του πεζικού
Η ιδιαιτερότητα της άμυνας ήταν ότι αυτή λόγω της ακανόνιστης φύσης των ακτών , των υφιστάμενων νορβηγικών αμυντικών υποδομών, εστιάστηκε στην χρήση Τορπιλών (όχι άσχημη ιδέα για αντίστοιχες εγκαταστάσεις σε νησιά του αρχιπελάγους που θα προβλημάτιζαν την προσέγγιση μονάδων του Τ.Ν. και θα περιόριζαν τα περάσματα, βελτιώνοντας τον έλεγχο των εναπομεινάντων).
Η Γερμανική Αεροπορία ανάλαβε το μεγαλύτερο μέρος της αντιαεροπορικής άμυνας, συμπληρώνοντας τα άλλα δύο σώματα με αποτέλεσμα αυτή να είναι υποδειγματική
Ο Επίλογος
Στην πλευρά των Γερμανών η απώλεια 10 αντιτορπιλικών θα εξασθενούσε σοβαρά το γερμανικό ναυτικό. Ήταν ένα εκπληκτικό 45% απομείωσης της δύναμης του συνολικού αριθμού των. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι γερμανικές ναυτικές επιχειρήσεις θα μετριάζονταν από την έλλειψη συνοδών για τις κύριες μονάδες των. Η νίκη των Βρετανών στα Νορβηγικά φιόρδ και στις κοντινές σε αυτά θάλασσες – έστω και με σοβαρές απώλειες- ήταν ένα από τα λίγα φωτεινά σημεία για τη βρετανική εκστρατεία στη Νορβηγία, η οποία διαφορετικά ήταν μια τεράστια καταστροφή. Οι ηρωικές πρωτοβουλίες του Warburton-Lee και η συντριπτική χρήση πυρός του Whitworth είχαν απήχηση στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Οι Γερμανοί θα ήταν πολύ λιγότερο επιθετικοί με το ναυτικό τους στο μέλλον και θα έδειχναν περιορισμένο θάρρος σε άλλες καταστάσεις μάχης, δίδοντας χώρο για νέες βρετανικές νίκες στην θάλασσα και εξοργίζοντας τον Χίτλερ, ο οποίος θα είχε περιορισμένη εμπιστοσύνη στο Ναυτικό επιφανείας εφεξής.
Πηγή: Ιστορική βιβλιοθήκη «Η Καθημερινή». Β’ ΠΠ (1939 – 1945)
Χρήσιμος σύνδεσμος με αναλυτική εξιστόρηση των όσων συνέβησαν στα φιόρδ του Narwik και στην πέριξ περιοχή
https://warfarehistorynetwork.com/2016/12/02/the-battle-of-narvik-crippling-the-kriegsmarine/
Συνολική εικόνα της κατάληψης της Νορβηγίας
https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Weser%C3%BCbung
“My Life” – Grand Admiral Erich Raeder – p 311,312 (United States Naval Institute Annapolis)
