Γράφει η Αγγελική Αθανασακοπούλου
Εισαγωγή
Αναμφισβήτητα, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940 και αργότερα η επίθεση της Γερμανίας στην Ελλάδα το 1941 είναι από τις πιο σημαντικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Μέσα σε αυτές, αναδεικνύονται σημαντικές προσωπικότητες που με την αγωνιστικότητά τους και με το πνεύμα αυτοθυσίας τους τίμησαν την αιματοβαμμένη παράδοση των Ελλήνων να πληρώνουν βαρύ φόρο αίματος για την ελευθερία τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης. Ήταν κάτοικος της Καλλιθέας, όταν κλήθηκε να ανταποκριθεί και εκείνος ως στρατιωτικός στις επιταγές της εποχής του. Στην παρούσα εργασία, θα παρουσιαστούν κυρίως τα αφιερώματα του τοπικού τύπου για την ένδοξη πορεία του.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΑΒΑΚΗΣ (1897-1943)
Η αφετηρία της ζωής του εντοπίζεται από τον σύγχρονο μελετητή στη Μάνη, καθώς εκεί είδε το πρώτο φως της ζωής το 1897. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο και στη συνέχεια ακολούθησε την καριέρα του στρατιωτικού, αφού εισήχθη στη Σχολή Ευελπίδων. Απέσπασε σημαντικές διακρίσεις από τη συμμετοχή του στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκεκριμένα, στη μάχη του Σκρα και της Δοϊράνης ξεχώρισε για τα ανδραγαθήματά του και προήχθη σε ταγματάρχη.
Αργότερα, πήγε στη Γαλλία, όπου φοίτησε στη Σχολή Πολέμου Παρισίων. Είχε άριστες επιδόσεις και τα συγγράμματά του χαρακτηρίστηκαν πρωτοποριακά. Θεωρήθηκε μάλιστα ο πρόδρομος της νέας στρατιωτικής αντίληψης σύμφωνα με την οποία τα άρματα μάχης μπορούν να συνιστούν τη βασική ορίζουσα των πολεμικών επιχειρήσεων. Ως Διοικητής του Κέντρου Εκπαίδευσης Αξιωματικών ήταν και ο διδάσκων του μαθήματος της Τακτικής Πεζικού. Ακόμη, αποφοίτησε ως αριστούχος από τη Σχολή Εφαρμογής Αρμάτων Μάχης των Βερσαλλιών και ανήκε στο διδακτικό προσωπικό της Ελληνικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Ευελπίδων.
Ωστόσο, αντιμετώπιζε προβλήματα με το αναπνευστικό του σύστημα και βρισκόταν σε κατάσταση ανάρρωσης στην οικία του στην Καλλιθέα, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μπροστά στις ανάγκες του πολέμου, τέθηκε επικεφαλής του αποσπάσματος της Πίνδου, ανάμεσα στην VIII Μεραρχία και το Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας, και με την επιθετική του τακτική «μάντρωσε» τους Ιταλούς, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στις σελίδες του ημερολογίου του. Συγκεκριμένα, με δύναμη 2.000 ανδρών, αντιμετώπισε την Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια.
Σε γραπτή μαρτυρία του τότε Αντισυνταγματάρχη Πεζικού Ι.Α. Βερνάρδου, που είχε δημοσιευθεί για πρώτη φορά, στην έκδοση του Φιλολογικού, Καλλιτεχνικού και Κοινωνικής Προνοίας Ιδρύματος «Παλλάδιον Καλλιθέας» την Πρωτοχρονιά του 1949 αναφέρονται τα παρακάτω:
Στις 5 η ώρα ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως τηλεφωνεί στον Στρατηγό Πιτσίκα, Διοικητή του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας, που είχε στις προσταγές του και το Απόσπασμα Πίνδου.
– Στρατηγέ, ο Ιταλός μας έδωσε τελεσίγραφο. Στις 6 η ώρα, θα μας επιτεθούνε. Λαβε τα μέτρα σου και ο Θεός μαζί μας».
– Κύριε Πρόεδρε, είμεθα έτοιμοι να τους υποδεχθούμε».
Μόλις εσταμάτησε η συνδιάλεξις αυτή, ο Στρατηγός Πιτσίκα παίρνει στο τηλέφωνο τον Διοικητή Αποσπάσματος Πίνδου.
– Κώστα, ο Πρωθυπουργός τηλεφωνεί πως σε μία ώρα θα μας επιτεθούν οι Ιταλοί…. Κράτησέ τους όπως είπαμε… ».
– Στρατηγέ μου, από δω και μισή ώρα το Πυροβολικό τους άρχισε την επίθεσι… όλα πάνε καλά. Μείνατε ήσυχος».
– Καλή τύχη, Κώστα μου».
Ο Συν/ρχης αφήνοντας το τηλέφωνο έγραψε στο μπλοκ του την πρώτη Διαταγή επιχειρήσεων:
«Προς τους Αξιωματικούς και οπλίτας.
– Ο ύπουλος γείτων μας αιφνιδιαστικώς μας επετέθη. Η Ελλάς αναμένει από ένα έκαστον εξ ημών να προστατεύσωμεν τα σύνορά της και την τιμήν της και να δώσωμεν ένα καλό μάθημα εις τον εισβολέα. Φανήτε Έλληνες και κρατήστε γερά τα όπλα’ πίστην εις τον Θεόν και τον εαυτόν σας και τους Διοικητάς σας. Πειθαρχία, καρτερία και θάρρος. Ζήτω η Ελλάς. Να κοινοποιηθή εις άπαντας τους Αξιωματικούς και οπλίτας».
Την 1η Νοεμβρίου 1940, οι υπό τις διαταγές του Κωνσταντίνου Δαβάκη δυνάμεις του Αποσπάσματος Πίνδου, πέρασαν στην αντεπίθεση και κατά τη διάρκειά της, τραυματίστηκε σοβαρά στο στήθος και αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το μέτωπο.
Υπέστη όμως τραυματισμό, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί στην Κοζάνη και στον Ευαγγελισμό της Αθήνας. Τελικά, επέστρεψε στην Καλλιθέα, αλλά τελούσε υπό το άγρυπνο βλέμμα των δυνάμεων Κατοχής. Έτσι, όταν η Αντίσταση καθιστούσε αφιλόξενη και την Καλλιθέα για τους κατακτητές, εκείνοι προέβησαν σε μαζικές συλλήψεις. Μία από αυτές αφορούσε και τον Κ. Δαβάκη.
Συγκεκριμένα, στις αρχές του Δεκεμβρίου του 1942, ο Κωνσταντίνος Δαβάκης συνελήφθη από τις Ιταλικές Κατοχικές Δυνάμεις και κλείστηκε στις Φυλακές Καλλιθέας που τότε βρίσκονταν στον χώρο του πρώην Σκοπευτηρίου, εκεί όπου σήμερα υπάρχει το σχολικό συγκρότημα του Αγίου Νικολάου.
Έπειτα από συνεχή αιτήματα προς τον Ιταλό Φρούραρχο Αθηνών, ο Κωνσταντίνος Δαβάκης μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Παίδων για περίθαλψη, αλλά στις 19 Δεκεμβρίου 1942, το Τμήμα Βασιλικών Καραμπινιέρων του Φρουραρχείου Αθηνών με το υπ’ αρ. 41/169 έγγραφό που υπέγραψε ο Συνταγματάρχης Καμήλος Μεόλι, ανακοίνωνε προς τον τότε Δήμαρχο Καλλιθέας, Γεώργιο Κατσιμαγκλή, ότι «ο Συνταγματάρχης Κ. Δαβάκης συνελήφθη δια λόγους, οίτινες δεν δύνανται εισέτι να καταστώσι γνωστοί».
Στον ιστότοπο του Συλλόγου Αποφοίτων της Ζωσιμαίας Σχολής αναφέρονται σημαντικές λεπτομέρειες για το ναυάγιο του «Citta di Genova», που θα στοιχίσει τη ζωή του Αξιωματικού, καθώς με αυτό οι Ιταλοί ήθελαν να τον μεταφέρουν μαζί με άλλους ομήρους στο Μπάρι.
«Το καλοκαίρι του 1942 η Ανώτατη Διοίκηση της Βέρμαχτ, τοποθέτησε ως Στρατιωτικό διοικητή Νοτίου Ελλάδος με έδρα την Αθήνα, τον στρατηγό Βίλχεμ Σπάιντελ (Wilhem Speidel), ο οποίος θα συνεργαζόταν με τον ανώτατο διοικητή της 11ης ιταλικής στρατιάς των ιταλικών δυνάμεων κατοχής στην Ελλάδα, στρατηγό ΚάρλοΤζελόζο ( Carlo Geloso).Η Ήπειρος τελούσε υπό ιταλική κατοχή από την άνοιξη του 1941, αφότου είχε εγκατασταθεί το 26ο ιταλικό σώμα στρατού, με έδρα τα Ιωάννινα υπό τις διαταγές του στρατηγού Γκουίντο ντελλα Μπόνα (Guidodella Bonna). Εκείνη τη χρονιά του 1942, άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες εστίες αντίστασης κατά του κατακτητή:
Για την Αντίσταση, το 1942, ήταν η χρονιά της ανενόχλητης δημιουργίας της και των πρώτων επιτυχιών. Οι πρώτες αντιστασιακές ενέργειες στην Αθήνα άρχισαν την άνοιξη, και το καλοκαίρι του 1942 άρχισαν να δρουν οι πρώτοι αντάρτες στα βουνά. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου την νύχτα της 25ης προς 26η Νοεμβρίου 1942 από κλιμάκιο της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής (Military Operations 4/ MO4), σε συνεργασία με αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, αποτέλεσε το επιστέγασμα μιας αντιστασιακής δυναμικής, που εκφράστηκε μαζικά τα επόμενα χρόνια ενάντια στον κατακτητή μέχρι και την απελευθέρωση το 1944. Τον Δεκέμβριο του 1942, οι ιταλικές και γερμανικές αρχές κατοχής, πραγματοποιούν δεκάδες συλλήψεις Ελλήνων αξιωματικών, με απώτερο στόχο να οδηγηθούν ως όμηροι οι συλληφθέντες στρατιωτικοί, στην Ιταλία. Για τον σκοπό αυτό διατίθεται το ιταλικό επιβατηγό πλοίο «Πόλη της Γένοβα» (Citta di Genova), που είναι ελλιμενισμένο στο λιμάνι της Πάτρας και το οποίο θα μεταφέρει τους ομήρους στην Ιταλία. Με τον τρόπο αυτό, οι γερμανικές και ιταλικές αρχές κατοχής, αποσκοπούν να αναχαιτίσουν τη μαζική έξοδο των αξιωματικών στο βουνό και στις αντιστασιακές οργανώσεις, τόσο του ΕΛΑΣ όσο και του ΕΔΕΣ. Στόχος των δυνάμεων κατοχής είναι επίσης να αποτρέψουν και μια πιθανή απόδραση των Ελλήνων από την κατεχόμενη Ελλάδα και την ακόλουθη ένταξή τους στον ελληνικό στρατό της Μέσης Ανατολής.
Είναι αλήθεια ότι τα στρατεύματα κατοχής, για να κάμψουν την αντίσταση των Ελλήνων, προέβησαν, στα τέλη του 1942, σε συλλήψεις Ελλήνων αξιωματικών, μονίμων και εφέδρων. Συγκέντρωσαν τους αιχμάλωτους στην Πάτρα και αποφάσισαν να μεταφέρουν 152 εξ αυτών στην Ιταλία, σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Τους επιβίβασαν στο πλοίο «Citta di Genova» το οποίο αναχώρησε από την Πάτρα το απόγευμα της 20ης Ιανουαρίου 1943 με προορισμό το Μπάρι. Ανάμεσά τους ήταν και ο Κωνσταντίνος Δαβάκης.
Το πλοίο «Citta di Genova» ήταν επιταγμένο ιταλικό επιβατικό πλοίο κατασκευής 1930 και μήκους 125 μέτρων και επέβαιναν σ’ αυτό, εκτός των Ελλήνων αιχμαλώτων και του πληρώματος και πολλοί Ιταλοί αδειούχοι στρατιώτες. Ο πλους εξελίσσονταν κανονικά, κάτω υπό ιδιαίτερα ευνοϊκές καιρικές συνθήκες και λίγο μετά το μεσημέρι της 21ας Ιανουαρίου 1943 το καράβι έστριψε από το ύψος της Κερκύρας προς την Ιταλία. Την 13.13’ ώρα και ενώ βρισκόταν στο ύψος της νήσου Σάσωνος το πλοίο εβλήθη από τορπίλη του Αγγλικού υποβρύχιου «Τίγρης» (HMS Tigris Ν63) και ακινητοποιήθηκε. Ύστερα από λίγο, την 13.26’ ώρα εβλήθη και από δεύτερη τορπίλη και βυθίστηκε. Διοικητής του υποβρύχιου «Τίγρης» ήταν ο 32χρονος υποπλοίαρχος Τζόρτζ Κόλβιν (Lt. Cdr. George, R. Colvin). Λόγω του καλού καιρού που επικρατούσε και με την έγκαιρον αποστολή μικρών πλοιαρίων από τη νήσο Σάσωνα συνελέγησαν οι Έλληνες και Ιταλοί ναυαγοί. Από τους 152 Έλληνες ομήρους αξιωματικούς πνίγηκαν 71 ανάμεσά τους και ο ήρωας της Πίνδου Κωνσταντίνος Δαβάκης και σώθηκαν 81. Λίγο πριν από το συμβάν ο πλοίαρχος Βιβάλντι Πάλμα (ο οποίος σημειωτέον πνίγηκε και αυτός) προσεκάλεσε ιδιαιτέρως τον Κωνσταντίνο Δαβάκη και του προσέφερε το μεσημβρινό γεύμα. Οι διασωθέντες ναυαγοί μεταφέρθηκαν στην Ιταλία σε διάφορα στρατόπεδα συγκεντρώσεως όπου παρέμειναν μέχρι το τέλος του πολέμου».
Το υποβρύχιο «Τίγρης» ήταν νεότευκτο σκάφος, καθώς είχε κατασκευαστεί το 1938, στα Ναυπηγεία στο Chatham της Αγγλίας. Ήταν ένα πραγματικά φονικό όπλο, που διέθετε 17 τορπίλες, καθώς και ένα κανόνι των 100 mm επί του καταστρώματος. Είχε μήκος 84 μέτρα και πλάτος 8,08 μέτρα και διέθετε δύο δίδυμους κινητήρες diesel των 1450 ίππων έκαστος. Η εμβέλεια του ήταν 4.500 ναυτικά μίλια / 8.330 χιλιόμετρα, και το υποβρύχιο το επάνδρωναν από 59 έως 63 άνδρες. Μετά από μια εβδομάδα, το υποβρύχιο «Τίγρης», βρέθηκε στα νερά της Αδριατικής και εισήλθε στα στενά του Οτράντο, στις 21 Ιανουαρίου 1943. Από το περισκόπιο του «Τίγρης», ο 32χρονος κυβερνήτης υποπλοίαρχος Τζόρτζ Κόλβιν(Lt.Cdr. George, R. Colvin), διέκρινε την σιλουέτα του πλοίου «πόλη της Γένοβα» και το πλησίασε αργά, όπως κάνει ο κυνηγός το θήραμά του, καθώς βρισκόταν 25 ναυτικά μίλια, δυτικά της αλβανικής νησίδας Σάσων (Sason). Επάνω στο πλοίο, ουδείς είχε αντιληφθεί τον επερχόμενο κίνδυνο, καθώς άρχιζε η αντίστροφη μέτρηση για τον τορπιλισμό του πλοίου, «Citta di Genova».
Η αναφορά μάχης, που καταγράφεται στο πολεμικό ημερολόγιο του υποβρύχιου «Τίγρης», είναι χαρακτηριστική και μας περιγράφει αναλυτικά, τις τελευταίες στιγμές του πλοίου:
12.50 ώρα.
Παρατηρείται ένα μέσο εμπορικό πλοίο με το διακριτικό 116. Η απόσταση είναι 5 ναυτικά μίλια. Ξεκινά η επίθεση.
13.13 ώρα.
Από την θέση 40ο 32΄Ν, 18ο 45΄Ε, εξαπολύονται 4 τορπίλες από απόσταση 1200 γυάρδες. Μια τορπίλη εκτιμάται να χτυπήσει το πλοίο κάτω από την καπνοδόχο, 63 δευτερόλεπτα μετά την πυροδότηση – εκτόξευση της 1ης τορπίλης. Το πλοίο ταλαντεύτηκε 90 μοίρες προς τα δεξιά και έχασε την πορεία του… Ο στόχος (το πλοίο) φάνηκε να ηρεμεί με την καρίνα να μην έχει πάρει κλίση.
13.15 ώρα.
Ο «Τίγρης» στράφηκε στην αριστερή πλευρά του πλοίου, για να αποσυρθεί.
13.20 ώρα.
Ο στόχος εμφανίζεται σαν να μην έχει αποσταθεροποιηθεί πιο βαθιά, έτσι αποφασίζεται να τελειώσει (η επιχείρηση), με μια άλλη τορπίλη.
13.25 ώρα.
Εξαπολύεται από τον πυροσωλήνα της πρύμνης (τορπίλη). Ο στόχος κτυπήθηκε 78 δευτερόλεπτα αργότερα και αμέσως βυθίστηκε απότομα… Ολόκληρο (το πλοίο) φαινόταν και τα τμήματα του φαινόταν στο νερό. Πήγε προς τα κάτω με κατακόρυφη βουτιά 90 δευτερόλεπτα αργότερα…».
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που οι διασωθέντες αξιωματικοί είχαν δώσει, η δεύτερη τορπίλη, ήταν αυτή που έδωσε τη χαριστική βολή εγκλωβίζοντας στα έγκατά του τους Ιταλούς ναύτες και τους αιχμαλώτους Έλληνες αξιωματικούς:
«Ξαφνικά κι ενώ τα ρολόγια έδειχναν 1.17΄ μετά το μεσημέρι, αναστατώθηκε το παν από ένα τρομακτικό κρότο.
‘Τορπιλιστήκαμε’, φώναξαν μερικοί κι αμέσως τα φώτα έσβησαν. Ένας τρομακτικός πανικός διαχύθηκε σε όλο το καράβι.
Οι έγκλειστοι άρπαξαν τα σωσίβια και προσπαθούσαν με την βοήθεια των σπίρτων που άναβαν, να φτάσουν στην σκάλα, που οδηγούσε στον πάνω διάδρομο. Εκεί, επικρατούσε μια αφάνταστη αταξία. Φωνές τρόμου και φρίκης ακουγόταν από παντού και από διάφορα σημεία έφθαναν παρακλήσεις βοήθεια.
Όσοι κατόρθωσαν να επιβιβαστούν στις σωσίβιες λέμβους, ή να γαντζωθούν στις αναποδογυρισμένες βάρκες και στα ξύλινα συντρίμματα του πλοίου, περισυνελέγησαν από βοηθητικά σκάφη του ιταλικού στόλου, που έφτασαν στον τόπο του δραματικού τορπιλισμού… απεβιβάσθησαν στη νήσο Σάσωνα, όπου μεταφέρθηκαν και τα πτώματα των νεκρών αξιωματικών».
Όπως αναφέρεται σε αφιέρωμα της εφημερίδας «Ο ΡΕΠΟΡΤΕΡ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ», η σωρός του Κωνσταντίνου Δαβάκη περισυνελέγη, αναγνωρίστηκε και τάφηκε στον Αυλώνα της Αλβανίας, ενώ μεταπολεμικά, τα οστά του διακομίστηκαν και ενταφιάστηκαν στην Αθήνα.
Όταν το θλιβερό άγγελμα του θανάτου του γενναίου Κωνσταντίνου Δαβάκη έγινε γνωστό στην Καλλιθέα, η πόλη τέλεσε, το πρωί της Πέμπτης 28 Φεβρουαρίου 1943, πάνδημο μνημόσυνο στον Ιερό Ναό των Αγίων Πάντων, εκεί όπου ο διορισμένος Δήμαρχος της πόλης, Γεώργιος Κατσιμαγκλής, εκφώνησε τον παρακάτω επιμνημόσυνο λόγο:
«Σήμερα Γενναίε και ηρωϊκέ Συνταγματάρχα Δαβάκη, τελούμε, υπό σκληράς συνθήκας, το μνημόσυνό Σου, όχι όπως αξίζη σε Σένα, Σε ήρωα.
Πιστεύομεν ύμως ακράδαντα, ότι συντόμως θα ανατείλη η μεγάλη ημέρα της Ειρήνης, ότε η φιλτάτη και ένδοξος Πατρίς θα τελέση με μεγαλοπρέπεια το μεγάλο μνημόσυνό Σου, καθώς και όλων εκείνων που έχυσαν το αίμα των υπέρ της Πατρίδος και επότισοαν με την σειράν των το αμάραντον δέντρον της ελευθερίας. Απέθανες και Συ ηρωϊκόν τέκνον του Ταϋγέτου, από τον οποίον πήρες την αγέρωχον κορμοστασιά, όπως ο Επαμενώνδας άτεκνος, άλλ’ άφηκες όπως και εκείνος τρεις αθανάτους θυγατέρας, την Δοϊράνην, το Σκρα και την ένδοξον Πίνδον, μάχας και νίκας καθ’ ας και ετραυματίσθης.
Έδωκες υπέρ της πόλης ταύτης και της προσφιλούς μας Πατρίδος, ως όμηρος και την τελευταίαν Σου πνοήν.
Η Πόλις της Καλλιθέας θα διατηρήση αγήρω και ιεράν την μνήμην Σου, το δε παράδειγμά Σου, θα μας εμπνέη και τονώνη εις τον δρόμον του καθήκοντος που μας εχάραξες.
Η αγέρωχος Πατριωτική Σου ψυχή, ήτις τούτην την στιγμήν ίπταται εις το άγιον τούτον χώρον, ανερχομένη εις τους ουρανούς, θα δράση και εκεί δια την ελευθερίαν της Πατρίδος μας.
Όλοι θρηνούμε τον θάνατό Σου.
Ιδιαιτέρως οι γονείς Σου, η σύζυγός Σου και τα αγαπητά Σου αδέρφια.
Προς όλους όμως δίδεις την παρήγορον απάντησιν ότι ο Κώστας Δαβάκης δεν εγεννήθη για να ζήση, αλλά διά να εργασθή, να υπηρετήση και να αποθάνη υπέρ της Πατρίδος.
Ο Δήμος και ολόκληρος η Πόλις της Καλλιθέας, αποτείουσα τον ελάχιστον φόρον τιμής διά τον υπέρ ταύτης και της Πατρίδος θάνατόν Σου, κλίνει ευλαβικά προ της Αγίας Σου Ψυχής το γόνυ και αναφωνεί δια την αγήρω μνήμην σου δι’ εμού το «Ανδρών ηρώων προμάχων Πατρίδος, πεσόντων ευσεβώς και ανδρείως, αιωνία η μνήμη»}.
«Ακολούθως, η Διοικούσα Επιτροπή του Δήμου, εισηγήθηκε ψήφισμα για μετονομασία της οδού Δήμητρος σε οδό Συνταγματάρχου Δαβάκη, αλλά ούτε το σχετικό ψήφισμα υπογράφηκε, ούτε πραγματοποιήθηκε η μετονομασία της οδού, καθώς την επομένη, ο Δήμαρχος συνελήφθη από τις Ιταλικές Αρχές με την κατηγορία ότι με την τέλεση του μνημόσυνου, προσέβαλε τον ιταλικό στρατό».
Αργότερα, Δημαρχιακή Επιτροπή του Δήμου Καλλιθέας είχε εγκρίνει και τη μετονομασία της οδού Σοφοκλέους σε «οδό Πλωτάρχου Βασίλειου Αρσλάνογλου» το 1945. Σύμφωνα δε με το υπό τίτλο «ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΘΕΑΝ» δημοσίευμα της εφημερίδος «Εμπρός» και συγκεκριμένα στην πρώτη σελίδα του φύλλου της Κυριακής 4 Νοεμβρίου 1945, αναφέρονται οι παρακάτω πληροφορίες.
«Ο Δήμος Καλλιθέας εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης και αναγνωρίσεως των υπηρεσιών τας οποίας προσέφεραν προς την Πατρίδα οι αείμνηστοι συνταγματάρχης Κ. Δαβάκης και πλωτάρχης Β. Ασλάνογλου, μετωνόμασε τας οδούς Δήμητρος εις οδόν Συνταγματάρχου Κ. Δαβάκη και Σοφοκλέους εις οδόν Πλωτάρχου Αρσλάνογλου.
Η εορτή των αποκαλυπτηρίων των εντειχισθεισών πλακών, θα λάβη χώραν σήμερον και ώραν 10 π.μ., εις την διασταύρωσιν των οδών Δήμητρος και Σοφοκλέους».
«Κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 7ης Αυγούστου 1946 και με το 8ο θέμα της Ημερήσιας Διάταξης να αφορά πρόταση του Δημάρχου Τηλέμαχου Κοσμίδη, «περί παραχωρήσεως δωρεάν τάφων εις τους υπέρ πατρίδος πεσόντας Κ. Δαβάκη και Β. Ασλάνογλου», το τότε Σώμα, με την υπ’ αρ. 154 απόφαση, «λαβόν υπ’ όψιν εισήγησιν του κ. Δημάρχου καθήν το προκάτοχον Δ.Σ. τιμής ένεκεν προς μνήμην των ηρωικώς υπέρ πατρίδος πεσόντων αειμνήστων Συν/χου Κ. Δαβάκην και Πλωτάρχου Β. Ασλάνογλου, έδωσε τα ονόματα αυτών εις δύο των κεντρικωτέρων οδών της πόλεως. Επικειμένης όμως της διακομιδής των οστών αυτών εις το πάτριον έδαφος, νομίζει ότι ο Δήμος δέον να συμπληρώση το έργον αυτού διά της δωρεάς παραχωρήσεως οικογενειακών τάφων εις τους ανωτέρω, δεδομένου ότι αμφότεροι ήσαν δημόται και κάτοικοι Καλλιθέας.
Και αναγνωρίζον το δίκαιον και ορθόν της ανωτέρω εισηγήσεως του κ. Δημάρχου.
Αποφαίνεται.
Εγκρίνει ομοφώνως την παραχώρησιν δωρεάν οικογενειακών τάφων εις τας οικογενείας των υπέρ Πατρίδος ηρωικώς πεσόντων Συν/χου Κ. Δαβάκη και Πλωτάρχου Β. Ασλάνογλου και εις περίοπτον θέσιν του Δημοτικού Νεκροταφείου Καλλιθέας».
Στις μέρες μας, η μεν οδός Δαβάκη εξακολουθεί να υφίσταται με την ίδια ονοματοδοσία, η δε Πλωτάρχου Ασλάνογλου, έχει μετονομαστεί εκ νέου σε Σοφοκλέους».
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» της 26ης Μαΐου 1953, τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Κωνσταντίνου Δαβάκη πραγματοποιήθηκαν στην κεντρική πλατεία της Καλλιθέας την Κυριακή 24 Μαΐου 1953. Σε αυτήν την τελετή, παρέστησαν οι υφυπουργοί Ναυτικών και Αεροπορίας, ανώτατοι Αξιωματικοί, βουλευτές και επίσημες αντιπροσωπείες διαφόρων οργανώσεων. Είναι έργο του γλύπτη Αχιλλέα Απέργη (1909-1986), που εργάστηκε για αρκετά χρόνια στην Καλλιθέα. Το εν λόγω άγαλμα έχει μεγάλες διαστάσεις και έχει στηθεί πάνω σε μαρμάρινο βάθρο. Ο Αξιωματικός φορά τη στολή του Συνταγματάρχη του ελληνικού στρατού και η κίνηση του προτεταμένου χεριού του παραπέμπει σε εντολή επίθεσης ή σε κάποιο άλλο στρατιωτικό κέλευσμα. Υπάρχει αντίγραφο αυτού του έργου στην περιοχή της Καστοριάς
Στο εξώφυλλο της εφημερίδας «Ο ΡΕΠΟΡΤΕΡ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ», στις 25 Οκτωβρίου 2000, υπάρχει η εξής αναφορά για τον Δαβάκη: «Με την ευκαιρία της 60ης επετείου του «ΟΧΙ»- Δόξα και Τιμή για τον Ήρωα του Αλβανικού Έπους Κωνσταντίνο Δαβάκη-Αξιέπαινη πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Οργανισμού- Ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Καλλιθέας σε συνεργασία με το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών και τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού και παρουσία του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Δημήτρη Αποστολάκη εγκαινίασε την Τετάρτη 16 Αυγούστου στο Πολιτιστικό Κέντρο «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» Έκθεση Ενθυμημάτων του Ήρωα του Αλβανικού Έπους Συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Δαβάκη.
Σε τακτική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλλιθέας, στις 25 Σεπτεμβρίου 2018, ο Δήμαρχος ανέφερε τις προοπτικές αξιοποίησης της οικίας Δαβάκη στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της πόλης.
«Αποδίδοντας φόρο τιμής στους αγωνιστές και ιδιαίτερα της περιόδου κατοχής 1940-1944, ο Δήμος μας μέσα από την ανάδειξη πτυχών από τον βίο και τον αγώνα των ηρώων προσπαθεί να συμβάλλει στην τόνωση της ιστορικής μνήμης και στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης του πληθυσμού.
Στο πλαίσιο λοιπόν των ανωτέρω και έχοντας υπόψη:
· Το γεγονός ότι ο Δήμος Καλλιθέας έχει στην ιδιοκτησία του, μετά από αγορά μέσω του «Πράσινου Ταμείου», το κτήριο όπου έζησε ο Κωνσταντίνος Δαβάκης, ήρωας του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, πλησίον της ομώνυμης πλατείας που φέρει και τον ανδριάντα του ήρωα και συγκεκριμένα επί της οδού Δαβάκη στον αριθμό 41 αυτής. Το εν λόγω κτίριο είναι διώροφο με υπόγειο, συνολικής δόμησης περί τα 262,00m2 και βρίσκεται σε οικόπεδο επιφανείας 233,20 m2 περίπου.
· Το γεγονός ότι το ως άνω κτήριο ανεγέρθηκε πριν 100 χρόνια περίπου και έχει κηρυχθεί διατηρητέο (ΦΕΚ 387/τ.Δ΄/01-06-1999), χρήζει δε ριζικής ανακαίνισης μέσω της εκπόνησης σχετικών μελετών για την αρχιτεκτονική και στερεωτική αποκατάσταση αυτού.
· Το γεγονός ότι το συγκεκριμένο κτίριο μετά την ανακαίνισή του θα λειτουργήσει ως χώρος Ιστορικής Μνήμης, μέσα από την ανάδειξη πτυχών από τον βίο και τον αγώνα του ήρωα ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΑΒΑΚΗ αλλά και την ανάπτυξη συγκεκριμένων πολιτιστικών δράσεων και ως εκ τούτου θα πρέπει να καταστεί λειτουργικό, ανταποκρινόμενο στις βασικές, τεχνικές και τεχνολογικές προδιαγραφές ενός τέτοιου χώρου, ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης και σημείο αναφοράς για τους Δημότες μας αλλά και πανελλαδικά.
και επειδή
· Το «Πολεμικό Μουσείο» διαθέτει την τεχνογνωσία και το ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό για να συνδράμει τον Δήμο μας, στον τρόπο διασκευής και εξοπλισμού του ανωτέρω κτιρίου, προκειμένου αυτό να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές λειτουργίας ενός χώρου ιστορικής μνήμης.
· Με το συνημμένο σχέδιο «Σύμβασης Συνεργασίας» τίθεται ένα πλαίσιο στην συνεργασία μεταξύ του Δήμου μας και του «Πολεμικού Μουσείου» για την λειτουργία του συγκεκριμένου κτιρίου επί της οδού Δαβάκη αρ. 41, ως χώρου ιστορικής μνήμης».
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Από τα παραπάνω καθίσταται αδήριτη ανάγκη η τοπική κοινωνία των ενεργών πολιτών να αναδείξει αυτήν την εμβληματική προσωπικότητα που σφράγισε με μοναδικό τρόπο το Έπος των Ελλήνων του 1940. Με άλλα λόγια, η ζωή και το έργο του, που στηρίχτηκαν στις αξίες της αγάπης για την πατρίδα και την ελευθερία, να προβληθούν στη νέα γενιά και να γίνουν δρομοδείκτης της. Σε αυτήν την πρόκληση, σημαντικό ρόλο καλείται να διαδραματίσει η τοπική αυτοδιοίκηση και οι εκπρόσωποι φορέων και συλλογικοτήτων της Καλλιθέας όπου έζησε. Ειδικότερα, η υλοποίηση παιδαγωγικών προγραμμάτων εντός της οικίας του, η διοργάνωση ξεναγήσεων σε σημεία της πόλης που συνδέονται με τη ζωή του και γενικότερα εκδηλώσεων απόδοσης τιμής στη θυσία του Αξιωματικού μπορούν να επικαιροποιούν το μήνυμα του ΄40 σύμφωνα με το οποίο «Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστί η Πατρίς», όπως διατυπώθηκε αιώνες πριν στο έργο του Πλάτωνα.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
