Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1914. Γόνος ναυτικής οικογενείας από την Ζάκυνθο.
Απεφοίτησε πρώτος σε σειρά επιτυχίας από το Πρακτικό Τμήμα της Βαρβακείου Προτύπου Σχολής το 1931, και τον ίδιο χρόνο εισήχθη στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ). Το 1935 απεφοίτησε από την ΣΝΔ ως Αρχηγός Τάξεως και ονομάσθηκε Σημαιοφόρος.
Στη συνέχεια υπηρέτησε στο Στόλο καί συγκεκριμένα στα πλοία Κ/Δ ΕΛΛΗ, Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ, Α/Τ ΣΦΕΝΔΟΝΗ, Α/Τ ΠΑΝΘΗΡ, Α/Τ ΨΑΡΑ, καί Α/Τ ΣΠΕΤΣΑΙ, και προαχθείς σε Ανθυποπλοίαρχο διεξήλθε τις Σχολές Γ/Ε Ανθυποπλοιάρχων πρώτος σε σειρά επιτυχίας.
Τις παραμονές του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου κατατάχθηκε εθελοντικά στην Υπηρεσία των Υποβρυχίων, όπου και σταδιοδρόμησε ευδοκίμως σε όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μεταπολεμικά, μέχρι τις 12-2-47.
Η σταδιοδρομία του εκκινεί στο Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ (Υ1), συμμετέχοντας στο σύνολο των οκτώ πολεμικών περιπολιών του στην Αδριατική (1940-1941) και στο Αιγαίο (1941-1943) ως Γ΄ και Δ’ αξιωματικός και αργότερα ως Ύπαρχος.
Το 1944 στάλθηκε, ως Υποπλοίαρχος, για να φοιτήσει στην Αγγλία, στο περίφημο σχολείο Κυβερνητών του Βρετανικού ΠΝ όπου του απενεμήθη πτυχίο της Βρετανικῆς Σχολῆς Κυβερνητῶν Υ/Β (Commanding Officers Qualifying Course / C.O.Q.C).
Επιπλέον δε έτυχε, εκ μέρους του Βρετανικού Ναυαρχείου Υποβρυχίων, Βραβείου με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, για επινόησή του σχετική με τη βολή τορπιλών από Υ/Β εν καταδύσει, μία μέθοδος, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τα Βρετανικά Υ/Β έως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
Μεταπολεμικά, ο Ηλίας Τσουκαλάς υπηρέτησε Κυβερνήτης των Υ/Β Πιπίνος, Παπανικολής, Ματρώζος και Δελφίν.
Στή διάρκεια τοῦ Ελληνικού Εμφυλίου πολέμου υπηρέτησε ως Διευθυντής Πληρωμάτων στο Αρχηγείο Ναυτικής Εκπαιδεύσεως στο Σκαραμαγκά, Υπηρεσία την οποία αναδιοργάνωσε πλήρως. Στη συνέχεια, χρημάτισε πρώτος Κυβερνήτης στο μεταπολεμικό εκπαιδευτικό πλοίο των Ναυτικών Δοκίμων και ναυτοπαίδων «Αρματωλός» με το οποίο εξετέλεσε τον Θερινό εκπαιδευτικό πλου του 1948, πήρε μέρος σε περιπολίες και επιχειρήσεις το 1949. Στη συνέχεια διετέλεσε Κυβερνήτης του Α/Τ Νίκη (1952-53), και Κ/Β Πολεμιστής (1953).
Χρησιμοποιήθηκε κατόπιν, ως έμπειρος επιτελικός Αξιωματικός, στη Ναυτική Ακαδημία καθώς και στη Διεύθυνση Οργανώσεως και Εκπαιδεύσεως του ΓΕΝ, στο Στόλο και το ΝΑΤΟ (Comednoreast).
Ο Ηλίας Τσουκαλάς έγραψε τα εξής βιβλία:
-Την «Ναυτική», ένα εγχειρίδιο διδασκαλίας της Ναυτιλίας (εγκεκριμένο από το Υ.Ε.Ν., την Ε.Ε.Ε. και την Σ.Δ.Ν)., το οποίο έλαβε έπαινο και σύσταση τον Δεκέμβριο 1969 από την Ακαδημία Αθηνών.
-Το «Τορπίλη Νο ΄89…Πύρ!!» με σπαρταριστά ανέκδοτα από το Πολεμικό Ναυτικό, που κυκλοφόρησε το 1989.
-Το «Υποβρύχιον Υ1-Λάμπρος Κατσώνης». Το έγραψε το 1951, οκτώ χρόνια μετά τη βύθιση του Κατσώνη. Μόλις το βιβλίο κυκλοφόρησε τότε από τις εκδόσεις Ίκαρος, έγινε μπεστ-σέλερ και το επόμενο έτος τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Στις σελίδες του εξιστορεί τα γεγονότα εκείνης της δραματικής νύχτας που βυθίστηκε το Υποβρύχιό του, την προσπάθειά του να βγάλει τους εγκλωβισμένους συμμαχητές του από το βυθιζόμενο υποβρύχιο, τον χαμό του Κυβερνήτη του και των συμπολεμιστών του, την περιπέτειά του να φτάσει κολυμπώντας επί 9 ώρες στα Καστρονήσια της Σκιάθου, να διασχίσει με τα πόδια όλο το Πήλιο, αλλά και την επεισοδιακή διαφυγή του από την Γερμανοκρατούμενη Ελλάδα για να ξαναγυρίσει στη Βάση Υποβρυχίων στη Μέση Ανατολή για να συνεχίσει τον αγώνα.
Η βράβευση του βιβλίου του Ηλία Τσουκαλά «Υποβρύχιον Υ1-Λάμπρος Κατσώνης» από την Ακαδημία Αθηνών τον Μάρτιο 1952. (Αρχείο Ηλ.Τσουκαλά)
Για την πολεμική του δράση ο Ηλίας Τσουκαλάς τιμήθηκε με τον Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας και δύο φορές με τον Ελληνικό Πολεμικό Σταυρό και άλλα μετάλλια και παράσημα. Επίσης, τιμήθηκε δύο φορές (κάτι εξαιρετικά σπάνιο) με τον Βρετανικό Πολεμικό Σταυρό Εξαιρέτων Πράξεων (D.S.C.).
Τό 1956 ο Ηλίας Τσουκαλάς αποστρατεύτηκε με τη θέλησή του από το ΠΝ με τον βαθμό του Πλοιάρχου. Αμέσως μετά την αποστρατεία του από το Ναυτικό, ανέλαβε την Διεύθυνση Σπουδών και την καθηγεσία ναυτικών μαθημάτων στη Δημόσια Σχολή Εμποροπλοιάρχων της Ύδρας. Δίδαξε επίσης Ναυτιλία καί Ν. Υπολογισμούς στή ΣΝΔ.
Η αποστρατεία του από το Ναυτικό σε ηλικία 42 μόλις ετών, του επέτρεψε να εργαστεί από το 1959 έως το 1972 (οπότε και τον απομάκρυνε η Χούντα) ως Γενικός Διευθυντής στο Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων στην Κηφισιά.
Από το 1972 εργάστηκε ως ειδικός σύμβουλος στο ΥΕΝ (για την εκπαίδευση των Δοκίμων Πλοιάρχων και ασυρματιστών του Ε.Ν).
Χρημάτισε επίσης, εντεταλμένος Σύμβουλος της «Ελληνικής Εριουργίας Α.Ε.» και Σύμβουλος της «Α.Ε. Οίνων και Οινοπνευμάτων (Βότρυς)», ενώ διετέλεσε Διευθυντής του εργοστασίου των «Ελληνικών Υαλουργίων Owens Α.Ε.» στην Ελευσίνα.
Ήταν μέλος του Δ.Σ. του «Αερολιμένος Αθηνών Α.Ε.» και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ναυτιλιακής Εταιρείας «Prodromos Lines S.A.»
Μετά την ἀποστρατεία του από το Πολεμικό Ναυτικό διορίστηκε από το ΥΠΕΘΑ Τακτικό Μέλος της Ε.Ε της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων (Ε.Ο.Α) επί δύο τετραετίες, Πρόεδρος της Επιτροπής Φιλάθλου Ιδιότητος (Ε.Φ.Ι.) επί μία τριετία και Έφορος του Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου Αθηνών, για μικρό χρονικό διάστημα (λόγω της αναγκαστικής αποχώρησής του επί Χούντας από την Ε.Ο.Α στις 31-12-68).
Ήταν παντρεμένος επί 57 χρόνια με την Καίτη Πουλή-Τσουκαλά, την οποία είχε αρραβωνιαστεί στο Πορτ Σάιντ λίγο πριν φύγει για την τελευταία μοιραία περιπολία του Κατσώνη, τον Σεπτέμβριο του 1943.
Είχε αποκτήσει δύο θυγατέρες τη Δανάη και την Μπήλιω.
Απεβίωσε την 12η Μαΐου του 2000 σε ηλικία 86 ετών.
